‘Het werken begon al op jonge leeftijd’, zo vertelt hij. ‘Mijn vader was veekoopman en hij had een gemengd boerenbedrijf. Omdat hij voor de veehandel veel weg was, was ik al jong aan het werk op de boerderij. Om half zes ‘s ochtends en half zeven ‘s avonds melken en tussendoor naar school. Maar ook andere werkzaamheden, zoals het wassen van koeienstaarten. Die werden vies als ze in de winter op stal stonden, en die moesten worden schoongemaakt.’ Toen hij een jaar of 14 was heeft hij ook ventwerk gedaan voor de bakker en nadat hij met de MTS was gestopt werd hij bijrijder op een vrachtwagen voor een levensmiddelengroothandel. ‘Dan moest ik met kratten bier en koffie sjouwen, dat viel allemaal goed te combineren met het werk op de boerderij.’ Dat combineren hield op toen hij in militaire dienst moest. ‘Toen ik na een ongevalletje werd afgekeurd en weer thuiskwam waren alle koeien verkocht.’
Van autohandelaar tot marktkoopman
Omdat Johannes altijd al affiniteit had met auto’s is hij in de autohandel gegaan. ‘Ik leende geld van mijn vader en heb een Opel Kadett gekocht voor 600 gulden. Die heb ik een beetje opgeknapt en weer verkocht voor 1000 gulden.’ De autohandel ging Johannes goed af, maar door toeval werd hij marktkoopman. ‘Een klant wilde een busje hebben, dus ik ging op zoek naar een busje. Dat vond ik bij een woonwagenbewoner. Ik kon het busje overnemen, maar moest de inhoud ook overnemen.’ Die inhoud bleek kleding te zijn. In de oude stal zocht Johannes de kleding uit en hing het netjes op. Met wat mond-op-mond reclame werd de kleding snel verkocht. ‘Omdat het zo goed ging en ik met kleding meer verdiende dan met de autohandel heb ik mij bij de KvK in laten schrijven als ambulant handelaar. Ik heb toen 13 jaar op markten gestaan met kleding.’ Eind jaren tachtig liep de verkoop terug . ‘We kregen concurrentie van textielketens die kleding voor hele lage prijzen gingen verkopen. Toen heb ik de boel verkocht. Ik heb toen een tijdje door Europa gereisd en ben ook vrachtwagenchauffeur geweest. Ik reed op Scandinavië, Frankrijk, Zwitserland en Oostenrijk.’ Om een vriend te helpen werd hij zelfs nog enkele maanden schipper en voer hij over Franse, Duitse en Belgische binnenwateren. ‘Dat schip had nog zo’n groot houten stuur. Soms was de stroming zo sterk, dat we nauwelijks vooruit kwamen. Op de gekanaliseerde Moezel moesten we door 116 sluizen. Je maakt ook van alles mee in die Franse dorpen.’ De ene anekdote volgt de andere op, die beter passen in een roman dan in dit artikel.
Koffieautomaten en Amerikaanse motoren
Daarna ging Johannes als freelancer bij Philips aan de slag voor het onderhoud van de talrijke koffieautomaten. Na anderhalf jaar Philips begon een nieuw avontuur: samen met een vriend motorfietsen uit Amerika ophalen en in Nederland verkopen. ‘We zijn vijf keer naar Amerika geweest en zijn dat hele land doorgereden op zoek naar puike motoren. De eerste keer verscheepten we er 22. Die waren al verkocht voordat ze aankwamen. Het aanbod werd echter steeds schaarser. We hebben toen de container opgevuld met vijf oldtimers, waaronder een Buick uit 1948 die we in Florida hebben opgehaald.’ Omdat het steeds lastiger werd om aan goede oldtimers en motoren te komen, besloot Johannes niet meer naar Amerika te gaan en weer wat anders te gaan doen. Hij vond al snel een andere booming business: het installeren van satellietschotels. Dat combineerde hij met wat klussen voor bedrijven als chauffeur.
Voor het eerst voor een baas werken
In 1997 ging hij voor het eerst voor een baas werken. ‘Mijn broer, die een transportbedrijf had, heeft mij gevraagd om voor hem te gaan rijden. Dat heb ik ruim vijf jaar gedaan, maar het waren lange nachten en lange dagen. Als de kinderen uit school kwamen moest ik meestal weg en als ik ‘s ochtends thuis kwam kon ik gelukkig nog even met ze ontbijten.’
Toen een vriend belde met de vraag of hij bij Dunlop in het weekend in de ploegendienst wilde komen werken, besloot Johannes dat te gaan doen. Maar Johannes zou Johannes niet zijn als hij door de week rustig thuis zou blijven zitten. ‘Ik had door de week tijd over en ben beheerder geworden van de gebouwen van een opvangcentra. Ik heb toen ook een pedagogische opleiding gedaan en heb vervolgens in de tieneropvang gewerkt. Daar kwamen kinderen die om wat voor reden dan ook niet thuis konden wonen.’
Conciërge op Het Drachtster Lyceum
Na zes jaar kwam er bij Dunlop slecht nieuws voor Johannes. Vlak voor kerst kreeg hij te horen dat er dertien mensen uit moesten en hij was er één van. Zijn coach bij het arbeidsbureau belde al snel. Of hij conciërge zou willen worden op Het Drachtster Lyceum. ‘Dat leek me een leuke baan en ik ben vrijdagochtend op gesprek geweest en maandag kon ik beginnen. Ik heb 11 jaar als conciërge op het Drachtster Lyceum gewerkt en ik heb het altijd met plezier gedaan. Vooral de interactie met de jeugd heb ik altijd leuk gevonden, omdat het je jong houdt. Ik heb altijd hard gewerkt en in vergelijking met mijn vorige banen was de baan als conciërge wel ontspannen. Er hangt een fijne sfeer op Het Drachtster, ik had leuke collega’s en Singelland is een goede werkgever. Natuurlijk zijn er ook minder leuke dingen, zoals na elke pauze de stoelendans in de kantine en het uitrollen en oprollen van het tapijt in de gymzaal voor de examens en tentamens, maar ik heb het werk elf jaar met veel plezier gedaan.’ Op de vraag of hij het werk dan ook zal gaan missen antwoordt hij: ‘Ik zal het zeker gaan missen. Al is dit wel een goed moment om afscheid te nemen. Vanwege de coronamaatregelen is er minder interactie met de leerlingen en dat is het leukste van het werk als conciërge.’
Volop plannen
Na dit prachtige verhaal over de loopbaan van Johannes is het niet de verwachting dat hij zal verpieteren achter de geraniums. Johannes heeft al volop plannen: ‘Ik wil weer een oude auto kopen en die opknappen. We hebben een caravan gekocht en daarmee gaan we zover de coronamaatregelen het toelaten toeren. En als we straks weer mogen vliegen dan willen we graag naar Ierland, Schotland en Scandinavië. Daarnaast doe ik allerlei klusjes bij mijn dochter.’ Daarmee is de cirkel ook rond, want die klusjes bestaan uit boerderijwerkzaamheden, zoals grasmaaien, de tractor opknappen en de mest wegbrengen. Johannes: ‘Alles gaat door, zoals altijd!’
Foto: Gjalt van der Lei
Onze mediathecaris en gemeentedichter van Smallingerland droeg tijdens het afscheid een gedicht over Johannes voor.
De man van verhalen (Gedicht voor Johannes van Smeden)
als in een eindeloze vertraging
flaneert hij in een Amerikaanse cabrio
door Drachtster straten op weg naar uitdaging
één hand losjes aan het stuur
de andere groet achteloos, naar weer een bekende
de binnenspiegel reflecteert ijdele ogen vol vuur
eigenwijze wilde haren wapperen zolang hij rijdt
flapperen het karakter koppig in de wind
over liefde, zorgen en avonturen ergens in de tijd
over vee, marktkramen, auto’s, schepen, school, banden en motoren
hoe verder hij rijdt des te langer duurt het omkijken
er is altijd nog een ergens een weg om de rust te verstoren
voordat de wilde haren rustig neerdalen
geeft hij nog één keer omkijkend een dot gas
op weg naar nieuwe tijden en nieuwe verhalen